Uitstoting: brutaliteit en complexiteit in de wereldeconomie

Almaar meer regeringen voeren een besparingsbeleid. De inkomensongelijkheid stijgt. De werkloosheid ook. Miljoenen mensen leven ontheemd, in gevangenschap of zijn op de vlucht voor conflicten. Land- en waterreserves raken uitgeput…

Is er een verband tussen al deze ontwikkelingen? Auteur Saskia Sassen meent van wel. Ze stelt dat we de huidige sociaaleconomische en ecologische ontwrichting niet meer kunnen vatten in termen van armoede en onrecht. Zelf gebruikt ze de term ‘uitstoting’ om de gelijkenis tussen al die ontwikkelingen te beschrijven.

‘Alle huidige vormen van kennis en technologie worden al te vaak op zo’n manier ingezet, dat ze elementaire wreedheden veroorzaken’, aldus Saskia Sassen. Ze verwijst daarmee naar de complexiteit van financiële systemen. Naar de technische expertise die exploitatie van het milieu veroorzaakt, zoals bijvoorbeeld in de mijnbouw. Naar de juridische deskundigheid van rijke landen, die daardoor terrein winnen ten koste van arme landen. Die rijke landen hebben zich ontwikkeld tot machtige actoren in een cluster van kennis en belangen. Zij ondernemen acties, waarvan de gevolgen veel verder reiken dan wat één individu, een bedrijf of een regering kan teweegbrengen.
Alsof het nog niet genoeg was: de enorme complexiteit van de wereldeconomie maakt het haast onmogelijk om te zeggen wie verantwoordelijk is voor de uitwassen ervan.

In een nuchtere analyse actualiseert Saskia Sassen ons begrip van de wereldeconomie in de 21e eeuw. In Uitstoting laat ze een systeem zien, met verwoestende gevolgen, zelfs voor wie zich onkwetsbaar waant. Ze legt daarbij verrassende verbanden om de logica van die uitstoting te verklaren.